SUNİ TOHUMLAMA

 

 

TANIMI : Teknik olarak suni tohumlama damızlık vasıflarını taşıyan erkek hayvandan çeşitli yöntemlerle elde edilen spermanın hacmi ve yaşama süresi arttırıldıktan sonra özel tekniklerle dişinin genital kanalına verilmesi olayıdır.

 

İNEKLERDE KIZGINLIK BELİRTİLERİ

1–Başka ineklerin kendisine atlamasına aldırmaz ,başı havadadır, devamlı burnunu çeker koklanır.

 

2 – Göz bebeği büyür, iştahı azalır, ağzı salyalanır ve sık sık böğürür. Heyecanlı, sinirli ve huzursuzdur.

 

3 – Ferci şişkindir, içi kızarık ve nemlidir. Yumurta akına benzer çara gelir.

 

4 – Süt verimi azalır.

 

5–Ahırda bağlamalı sistemde yetiştirilen ineklerde önemli bir bulgu dış genital organların durumu ve çara akıntısıdır.

            Kızgın inekde normal sayılan çara akıntısı berrak bir görünümde olup, pişmemiş yumurta akı kıvamındadır. İplik şeklinde ineğin kuyruğuna, arka bacaklarına bulaşmış şekildedir. Bu akıntıda her hangi bir yabancı madde bulunmaması gerekir. Genital organ hastalıklarında akıntılar berrak değildir, irin ya da kan içerdiğinden pis kokuludur.

 

Y  A  R  A  R  L  A  R  I   :

1 - Suni tohumlama yoluyla bir erkek damızlıktan  tabii tohumlamaya nazaran daha geniş ölçüde yararlanılır. Tabii çiftleşme ile bir boğadan senede 60 – 100 inek tohumlanabilirken, suni tohumlama ile aynı boğadan 20.000 –25.000 inek tohumlanabilir.

 

2 – Suni tohumlamada kullanılan spermalar dondurulmak suretiyle yıllarca korunabileceği gibi kısa zamanda her tarafa gönderilebilmesi açısından önemlidir.

 

3 – Suni tohumlama, yetiştiricileri boğa besleme külfetinden kurtarmaktadır.

 

4–Çeşitli nedenlerle aşım yapamayan değerli damızlıklardan yararlanmak, cüsse bakımından tabii olarak çiftleşemeyen inekleri gebe bırakmak suni tohumlama yoluyla mümkün olmaktadır.

 

5 – Suni tohumlamayla, tabii çiftleşmeyle bulaşan dölerme hastalıklarının önüne geçilmiş olur.

6 – Erkek damızlıkların gereğinden fazla kullanılmasını önler, dişi hayvanların istenilen mevsim ve zamanda doğum yapması suni tohumlama metoduyla daha kolay ayarlanabilir.

7 – Suni tohumlama uygulanan bir yetiştirmede dişi hayvanların ne zaman kızgınlık gösterdiği, ne zaman tohumlandığı, gebe kalıp kalmadığı kontrol edilebilir.

 

8 – Verimleri  düşük ırkların ıslahı çok az masraf ve daha kısa sürede suni tohumlama ile mümkün olabilir.

 

SUNİ TOHUMLAMADAN İYİ SONUÇ ALABİLMEK İÇİN DİKKAT ETMEMİZ GEREKEN KURALLAR ŞUNLARDIR.

 

1 – İyi bir yetiştirici ineğinin her hali ile ilgilenerek kızgınlık belirtilerini takip eder, zamanında tohumlatır.

 

2 – İneğinizi tohumlatmak için teknisyene götürürken kızgınlığın ne zaman görüldüğünü, kaçıncı defa ineğin tohumlanacağını bildirin, varsa tohumlama belgesini yanınızda götürünüz.

 

3 – Doğumdan sonra 2 – 3 kızgınlık devresi 45 – 60 gün geçtikten sonra ineklerinizi tohumlatmaya götürün, eğer güç doğum olmuş ise 90 gün geçtikten sonra göstereceği ilk kızgınlıkta tohumlatınız.

4 – Düşük yapmış ineğiniz varsa iki kızgınlık devresi geçtikten sonra (40 – 45 gün) ilk kızgınlıkta tohumlatınız.

5 – Tohumlama yaşına gelen düveleri iyi besleyiniz. Montofon, Siyah ala ve Jersey ırkı düveleri 18 aylığa gelince, yerli ve melez ırkları 2 yaşına gelince tohumlatınız.

 

6 – Eğer ineklerinizde dölerme hastalıkları varsa mutlaka bir veteriner hekime tedavi ettiriniz.

 

UYGUN TOHUMLATMA ZAMANI

 

            Tohumlamadan istenilen başarıyı elde etmek için tohumlama zamanının iyi tespit edilmesi gerekir. Bu zamanın iyi tespiti iki açıdan önemlidir. Birincisi, erkek hücresinin dölleme bölgesine taşınması ve dölleme kapasitesi kazanmasıdır. İkincisi, yumurtlamadan sonra açığa çıkan dişi yumurtanın yaşama süresi. Erkek hücrelerin yumurtlamadan önce birleşme noktasına gelmesi gerekir. Bu süre düvelerde daha kısadır. Bu iki önemli faktörü göz önüne aldığımızda en iyi tohumlama zamanı kızgınlığın başlangıcından 6 saat sonra, 6 –12 saatleri     arasıdır. Buna göre pratik yol sabah kızgınlık gösteren ineğin öğleden sonra, akşam kızgınlık gösteren ineğin ertesi gün öğlene kadar tohumlatılması gerekir.

            Buna göre kızgınlığın ortasında ve sonuna doğru yapılan tohumlamalardan en fazla döl verimi elde edilmektedir. Kızgınlık başlangıcı ve bitiminden sonra yapılan tohumlamalarda ise döl verimi düşmektedir.

            Her inekte değişik belirtiler görülebileceği gibi, kızgınlık süresinin de inekten ineğe değişeceği bilinerek hayvan sahibinin her ineğini ayrı ayrı gözetlemesi gerekmektedir.

            Kızgınlıktan sonra kanama her zaman görülmeyebilir. Kızgınlığın bittiğine işarettir. İneğin tutup tutmadığı ile ilgili değildir.

 

Not :İlimizde suni tohumlama çalışmaları tur zamanı dışında her zaman yapılmakla birlikte , turlara   Nisan ayı başında başlanacaktır.

 

TARIMSAL SORUNLARINIZ İÇİN LÜTFEN TARIM İL VE İLÇE MÜDÜRLÜKLERİNE MÜRACAAT EDİNİZ.

 

 

ÜRÜNÜNÜZ BOL KAZANCINIZ BEREKETLİ OLSUN